(HQ Online)- Là hệ thống cảng trung chuyển nước sâu hiện đại bậc nhất Đông Nam Á, tuy nhiên lượng hàng hóa thực tế làm thủ tục hải quan tại cụm cảng Cái Mép- Thị Vải vẫn còn rất khiêm tốn. Điều này không chỉ ảnh hưởng tới hiệu quả đầu tư của các DN khai thác cảng tại đây mà còn ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động thu ngân sách của tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu (BR-VT)
Kiểm tra hàng hóa tại Cảng quốc tế Tân Cảng – Cái Mép. Ảnh: Nguyễn Huế
Hàng qua cảng chỉ chiếm 13%
Cụm cảng Cái Mép – Thị Vải gồm có 7 cảng container, tổng công suất thiết kế 6,9 triệu TEU/năm. Trong số 7 cảng container chỉ có 3 cảng có tàu container thường xuyên cập cảng, 4 cảng còn lại chuyển sang làm hàng rời. Tổng lượng hàng hóa NK bằng container qua các cảng Cái Mép – Thị Vải chỉ đạt khoảng 0,93 triệu TEU/năm, chiếm 13% công suất thiết kế của cảng. Bên cạnh đó, dù vào dịp cao điểm như tết Dương lịch, tết Nguyên đán thì số lượng hàng hóa trực tiếp thực hiện tại các cảng này chỉ chiếm số ít, điều này ảnh hưởng đến chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước của địa phương.
Theo Cục Hải quan BR-VT, trước đây, cảng Cái Mép – Thị Vải vẫn chưa thu hút được nhiều chủ tàu do giao thông kết nối chưa thuận lợi. Tuy nhiên đến nay, hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông đã cơ bản hoàn thiện, quốc lộ 51 nối với đường cao tốc Long Thành- Dầu Giây khiến cho việc di chuyển giảm được một nửa thời gian, tạo thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa container bằng đường bộ nhưng các DN vẫn “kéo” hàng về TP.HCM để thông quan. Nguyên nhân là do so với các cảng ở TP.HCM thì phí ở cụm cảng Cái Mép – Thị Vải cao hơn do tốn thêm chi phí xà lan và chi phí nâng hạ tàu khoảng 70 USD/container 20 feet và 120 USD/container 40 feet. Đây là lí do khiến cho các cảng tại khu vực Cái Mép- Thị Vải kém cạnh tranh hơn so với các cảng trong nước cũng như các nước lân cận.
Trên thực tế, giai đoạn từ cuối tháng 7 đến đầu tháng 9-2014 đã xảy ra tình trạng ứ đọng các container hàng NK tồn quá 60 ngày tại cảng Cát Lái. Thủ tướng Chính phủ đã phải có văn bản chỉ đạo khắc phục tình trạng quá tải tại cảng Cát Lái, trong đó có giải pháp vận chuyển các container NK này về cảng ODA Tân Cảng – Cái Mép (TCOT) tại khu vực huyện Tân Thành, tỉnh BR-VT để DN tiến hành thanh lí. Trong khoảng thời gian này các cảng Cái Mép – Thị Vải đã hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu của Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn và góp phần giảm tải cho cảng Cát Lái, giúp DN nhanh chóng thông quan hàng hóa.
Nhiều giải pháp
Nhằm nâng cao hiệu suất khai thác cụm cảng Cái Mép- Thị Vải, UBND tỉnh BR-VT đã có nhiều chương trình, đề án nhằm hỗ trợ phát triển cụm cảng Cái Mép- Thị Vải giai đoạn 2013-2020, mục đích đưa hoạt động của cụm cảng Cái Mép- Thị Vải thực sự phát triển thành cảng trung chuyển quốc tế nhằm thu hút hãng tàu, hãng vận tải, chủ hàng, DN kinh doanh dịch vụ logistics có thương hiệu về cụm cảng và đưa cụm cảng này tham gia vào chuỗi cung ứng vận tải thế giới. Đồng thời, phát huy vai trò của cảng trung chuyển quốc tế trở thành hạt nhân phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh BR-VT.
Về phía Cục Hải quan BR-VT, nhằm thu hút DN về làm thủ tục tại cụm cảng Cái Mép- Thị Vải, bên cạnh việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của DN trong quá trình thông quan, Cục Hải quan BR-VT cho biết, đơn vị đã xây dựng quy chế phối hợp giữa các DN kinh doanh, khai thác cảng thuộc địa bàn quản lí nhằm rút ngắn thời gian làm các thủ tục thương vụ, lấy container, kiểm tra thực tế hàng hóa… tạo thuận lợi cho việc thông quan hàng hóa XNK nhưng vẫn đảm bảo quy định về quản lí Nhà nước về hải quan.
Bên cạnh đó, Cục Hải quan BR-VT đã và đang vận động phối hợp với các DN cảng đầu tư thêm các trang thiết bị làm hàng rời, hàng xá, đa dạng hóa phương thức làm hàng để tàu chở hàng xá, hàng rời có thể cập cảng xếp dỡ hàng thuận tiện. Đồng thời, khuyến khích các hãng tàu khai thác thêm, đa dạng hóa các tuyến vận chuyển; Vận động phối hợp với DN kinh doanh cảng, các nhà vận chuyển nội địa, các hãng tàu đưa ra các chính sách ưu đãi khi DN làm hàng tại khu vực Cái Mép- Thị Vải như ưu tiên nhận hàng (so với hàng hóa chuyển đi nơi khác), miễn, giảm phí lưu container, phí nâng hạ, giảm cước tàu. Ngoài ra, Cục Hải quan BR-VT đã phối hợp với các DN kinh doanh cảng, các nhà vận chuyển nội địa, hãng tàu tổ chức hội nghị phổ biến đến các DN trên địa bàn và các tỉnh lân cận về những thuận lợi, ưu đãi khi thực hiện thủ tục hải quan tại cụm cảng Cái Mép – Thị Vải. Đồng thời, tận tình hướng dẫn hỗ trợ DN trong việc khai báo thực hiện thủ tục hải quan theo hệ thống VNACCS/VCIS và hướng dẫn việc nộp thuế vào ngân sách đối với DN mới, DN vãng lai…
Nhằm tạo thuận lợi và giảm chi phí cho DN làm thủ tục tại Cảng, Cục Hải quan BR-VT đã có văn bản kiến nghị Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan 8 nhóm giải pháp nhằm thu hút DN về làm thủ tục tại khu vực cảng Cái Mép- Thị Vải.