Cộng đồng kinh tế ASEAN: cơ hội cho các nhà phân phối Việt Nam

Kế thừa và phát triển hiệp định khung của ASEAN về thương mại dịch vụ (AFAS), các nội dung về thương mại dịch vụ trong cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội to lớn cho sự phát triển của doanh nghiệp cung ứng dịch vụ tại các nước thành viên, trong đó có dịch vụ phân phối tại Việt Nam. 

Tiếp cận thị trường kinh doanh rộng lớn

Hiện nay, các DN phân phối VN chưa mở rộng hoạt động ra thị trường nước ngoài. Nguyên nhân có thể từ nội tại bản thân DN, cũng có thể là từ các rào cản đầu tư ở những quốc gia khác… Tuy nhiên, khi AEC hình thành, các hiệp định tự do hóa về đầu tư, di chuyển nguồn vốn và quan trọng là các rào cản hạn chế tiếp cận thị trường được dỡ bỏ. Đây là một trong những điều kiện thuận lợi giúp cho các nhà phân phối VN vươn ra thị trường khu vực và cũng là cơ hội tốt để tăng cường hoạt động kinh doanh sang các nước có nền kinh tế phát triển trên thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, EU…

Gia tăng doanh thu cho doanh nghiệp

Công ty nghiên cứu thị trường Statista (Đức) đã đưa ra những dự báo về việc gia tăng giá trị bán lẻ của VN trong giai đoạn 2015 – 2016 như sau:

Theo biểu đồ, từ năm 2013 – 2016, doanh số bán lẻ của VN không ngừng tăng, đặc biệt, năm 2016 vượt ngưỡng 100 triệu USD. Đạt được kết quả này là do VN đã mở cửa cho các DN bán lẻ gia nhập thị trường từ trước, với những cam kết mở cửa theo lộ trình định sẵn. Tuy nhiên, phải đến cuối năm 2015, khi AEC chính thức hình thành, các biện pháp thuế quan và phi thuế quan được dỡ bỏ hoàn toàn đã đẩy mạnh dòng chu chuyển hàng hóa vào VN, tác động mạnh đến nhu cầu tiêu dùng của người Việt.

Việc cắt giảm các loại thuế về mức 0% đã tạo điều kiện cho thương mại nội khối ngày càng phát triển. Lượng hàng hóa XK giữa các quốc gia trong ASEAN ngày càng lớn tạo điều kiện cho DN phân phối VN tăng cường hoạt động. Không những vậy, việc chú trọng xây dựng chuỗi giá trị cung ứng toàn cầu giúp mở rộng thị trường hoạt động sang các quốc gia phát triển khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ… góp phần tăng doanh thu, đảm bảo ổn định nguồn lực tài chính, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh với các DN phân phối trong khu vực ASEAN.

Thu hút vốn đầu tư nước ngoài

AEC hình thành là điều kiện thuận lợi giúp các DN huy động nguồn lực tài chính một cách hiệu quả. Có rất nhiều phương thức huy động vốn: (1) với việc tự do hóa lưu chuyển nguồn vốn đầu tư, các DN phân phối trong nước có thể tiếp cận được nguồn tài chính dồi dào từ các quốc gia khác mà không bị hạn chế bởi các rào cản đầu tư như trước đây; (2) DN có thể huy động vốn thông qua liên kết, liên doanh với các công ty nước ngoài. Thực tế, VN đang được đánh giá là thị trường có tiềm năng rất lớn trong việc phát triển dịch vụ phân phối, vì vậy, sẽ có rất nhiều DN nước ngoài muốn được đầu tư. Tuy nhiên, do còn nhiều hạn chế về mặt thông tin thị trường, cộng thêm chính sách mở cửa còn khá dè dặt của Nhà nước, nhiều DN nước ngoài vẫn chuộng hình thức liên doanh với các công ty trong nước. Hiện nay, AEC đã cho phép các DN nước ngoài được đầu tư tối thiểu 70% vào vốn điều lệ của các DN phân phối nội địa. Đây sẽ là một cơ hội tốt cho các DN trong ngành thu hút nguồn vốn đầu tư, đặc biệt là các DN bán lẻ.

Tiếp cận công nghệ mới

Một trong những cơ hội lớn mà hội nhập kinh tế quốc tế mang lại cho các quốc gia đang phát triển như VN là cơ hội học tập, tiếp cận với những công nghệ hiện đại, cơ chế quản lý, tổ chức chuyên nghiệp. Trong AEC, có nhiều thành viên có nền kinh tế phát triển như Singapore, Malaysia… mà các DNVN nên tiếp cận để học tập và áp dụng. Khi AEC được thực thi, dịch vụ phân phối được tự do hóa, các DN trong ngành có thể tiếp cận những hệ thống phân phối hiện đại, văn minh cả về cơ sở vật chất lẫn phong cách quản lý thông qua các công ty liên doanh hoặc các công ty đầu tư trực tiếp 100% vốn nước ngoài. Thông qua đó, các DN phân phối VN có thể học tập để nâng cao dịch vụ của mình.

Thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao

Đội ngũ lao động là nhân tố chủ chốt tạo nên thành công cho các DN phân phối. Tuy nhiên, trình độ lao động VN vẫn còn khá thấp, năng suất không cao, không đáp ứng được yêu cầu của thị trường, làm gia tăng những chi phí không đáng cho DN. AEC cho phép chuyển dịch lao động giữa các nước trong khu vực, đây là cơ hội để các DN VN tuyển dụng lao động có trình độ chuyên môn cao từ các nước phát triển giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh, đứng vững trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của thị trường.

Tận dụng các chính sách mới của Nhà nước

Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách mới nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho DN tận dụng ưu thế, tăng cường hoạt động sản xuất kinh doanh trong và ngoài nước. Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ ngày 12.02.2015 quy định những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia (2015 – 2016). Theo đó, Nhà nước thông qua mục tiêu cải cách thị trường, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường đồng bộ và phù hợp với các Hiệp định thương mại được ký kết, đề xuất một số giải pháp cả về vĩ mô và vi mô để thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra. Ngoài ra, còn có các chính sách hỗ trợ vốn cho các DN vừa và nhỏ được Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 601/QĐ-TTg ngày 17.4.2013, chính sách hỗ trợ nộp thuế, chính sách mở cửa có điều kiện đối với ngành dịch vụ phân phối VN trong ASEAN. Đây là một trong những nỗ lực của Chính phủ trong việc hòa hợp giữa các khuôn khổ thương mại quốc tế và lợi ích của DN VN.

Có thể thấy việc gia nhập AEC mang lại nhiều cơ hội lớn cho các DN phân phối của VN. Tuy nhiên, có tận dụng được hết các cơ hội kể trên hay không còn tùy thuộc vào cách nhìn và năng lực nội tại của từng DN.