Cần sửa đổi Luật Thương mại

Nhiều quy định đã lạc hậu

Ngày 16-10, Bộ Công Thương phối hợp với USAID GIG (Dự án quản trị Nhà nước nhằm tăng trưởng toàn diện của cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ) tổ chức tổng kết thực tiễn 10 năm triển khai Luật Thương mại 2005.

Báo cáo tóm tắt tổng kết thực hiện Luật Thương mại 2005 do bà Trần Đỗ Quyên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương ) trình bày cho thấy, 10 năm thực hiện cho thấy Luật này còn nhiều tồn tại.

Cụ thể, trong hoạt động thương mại nội địa, tuy có bùng nổ về số lượng, chất lượng thương nhân, hàng hóa nhưng sự phát triển mạnh mẽ này có nhiều yếu tố tham gia của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Ví dụ như  trong lĩnh vực phân phối hiện đại, các siêu thị, đại siêu thị, trung tâm thương mại, doanh nghiệp có vốn FDI có số lượng không nhiều nhưng lại chiếm tỉ trọng rất lớn và ngày càng tăng.

Điểm đáng chú ý được bà Quyên nêu ra là hoạt động quản lý, định hướng hoạt động xuất nhập khẩu, nhất là quản lý nhập khẩu còn lúng túng. Thêm vào đó, các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại diễn ra ngày càng phức tạp, khó lường.

Phát biểu tại hội nghị, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho biết: một số quy định còn khó hiểu, không rõ ràng, dễ nhầm lẫn… gây khó khăn cho doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý Nhà nước trong quá trình áp dụng, thậm chí cản trở quyền kinh doanh của thương nhân.

Bà Loan dẫn chứng, Luật Thương mại chưa có chương/mục điều chỉnh các hoạt động bán buôn, bán lẻ trong khi 2 phân ngành còn lại của ngành dịch vụ phân phối (theo WTO) là đại lý và nhượng quyền thương mại đã được điều chỉnh. Hay như phạm vi áp dụng của Luật Thương mại chưa hợp lý, còn chưa “quét” hết các chủ thể hoạt động thương mại trong những trường hợp như cá nhân hoạt động thương mại với bên không phải là thương nhân hoặc hợp đồng giữa cá nhân hoạt động thương mại với nhau hay cá nhân hoạt động thương mại với người tiêu dùng…

Là một trong những ngành chịu tác động lớn từ Luật Thương mại 2005, ông Nguyễn Tương, Trưởng văn phòng đại diện Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) tại Hà Nội cho biết, định nghĩa về dịch vụ logistics trong Luật Thương mại 2005 không còn phù hợp với sự phát triển của ngành dịch vụ logistics. Điều kiện kinh doanh trong Nghị định 140/2007/NĐ-CP “tỏ ra” lạc hậu sau 7 năm Việt Nam gia nhập WTO.

“Một số cam kết của Việt Nam trong WTO liên quan đến dịch vụ logistics thiếu minh bạch, không rõ ràng dẫn đến sự hiểu khác nhau của các bộ, ngành có liên quan trong việc giải thích cho doanh nghiệp trong nước và các nhà đầu tư nước ngoài, qua đó gây khó khăn cho việc kinh doanh dịch vụ logistics”, ông Nguyễn Tương nói.

Sửa là phù hợp

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, Bộ Công Thương đã làm việc với các cơ quan Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp nhằm tham vấn các đề xuất sửa đổi Luật này để hỗ trợ tốt hơn cho Việt Nam trong phát triển kinh tế và phù hợp với các cam kết của các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.

Theo đó, một số nội dung sẽ được nghiên cứu, điều chỉnh như: Chính sách hỗ trợ thương mại của Nhà nước đối với khu vực vùng sâu vùng xa, hải đảo; Chính sách hỗ trợ việc xây dựng hạ tầng thương mại trên phạm vi cả nước; Bổ sung quy định cụ thể về một số phương thức mua bán hàng hóa, phân phối hàng hóa, lưu thông hàng hóa trong nước.

Luật Thương mại 2005 sửa đổi cũng sẽ điều chỉnh một số khái niệm cho phù hợp với cam kết quốc tế cũng như trong thực tiễn hoạt động thương mại; điều chỉnh nội dung quy định về xuất xứ hàng hóa cho phù hợp với thực tiễn cũng như cam kết quốc tế; rà soát sửa đổi các nội dung liên quan đến nguyên tắc, hợp đồng, đấu giá và một số nội dung khác để phù hợp với quy định của dự án Bộ Luật dân sự, Luật Đấu giá tài sản và các điều ước quốc tế dự kiến gia nhập, ký kết.

Bà Quyên cho biết thêm, lộ trình sửa đổi, bổ sung Luật Thương mại 2005 sửa đổi sẽ căn cứ vào việc ký kết, gia nhập và thông qua các điều ước quốc tế, văn bản quy phạm pháp luật như: Bộ Luật Dân sự (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội thông qua vào tháng 10-2015, Luật Đấu giá tài sản sẽ trình Quốc hội vào tháng 10-2016…

“Do vậy, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng xem xét quyết định việc nghiên cứu, trình dự án Luật Thương mại 2005 (sửa đổi) trong năm 2017 và thông qua vào năm 2018”, bà Quyên cho hay.

Cùng với Luật Thương mại 2005 sửa đổi, Bộ Công Thương đang thực hiện soạn thảo dự án Luật Quản lý ngoại thương, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 5-2016.