Đó là phương án cuối cùng được Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn kết luận tại buổi họp sau khi nghe phản hồi của DN về nội dung dự thảo một số thông tư hướng dẫn Luật Hải quan được Tổng cục Hải quan tổ chức vừa qua.
DN sẽ không phải xuất trình hợp đồng thương mại trong bộ hồ sơ hải quan. Ảnh: T.Trang.
Giảm thiểu giấy tờ- khó quản lý hải quan
Theo dự thảo ban đầu tại Thông tư quy định về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan, thuế XNK và quản lý thuế đối với hàng hóa XNK, để cải cách thủ tục hành chính, đối với hàng hóa NK sẽ bãi bỏ quy định nộp một số loại chứng từ: Hợp đồng mua bán hàng hóa NK, Chứng thư giám định đối với hàng hoá được thông quan trên cơ sở kết quả giám định, văn bản xác định trước mã số, trị giá hải quan, xuất xứ, và các chứng từ khác có liên quan theo quy định của pháp luật đối với từng mặt hàng cụ thể.
Tại Hội nghị lấy ý kiến hải quan địa phương và DN về dự thảo Thông tư hướng dẫn Luật Hải quan tổ chức tại Quảng Ninh vào trung tuần tháng 10 vừa qua, cho ý kiến về sự thay đổi này, theo đại diện Cục Hải quan Hải Phòng, việc giảm thiểu các giấy tờ hồ sơ hải quan là rất nhiều, tuy nhiên, ngoài những giấy tờ chung nhất đối với hồ sơ hàng hóa NK thì những trường hợp đặc thù nên quy định nhóm lại thành mục: có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền.
Đại diện Cục Hải quan Hải Phòng nhấn mạnh, việc đưa ra tiêu chí các giấy tờ phải nộp trong bộ hồ sơ hải quan là để chuẩn hóa, không nên đánh đồng với việc xuất trình của DN. Vì vậy, cần phải quy chuẩn bộ hồ sơ hải quan, trong đó cần phải có hợp đồng thương mại, bởi đây là những chứng từ rất quan trong. Vì vậy, dự thảo Thông tư nên quy định trường hợp nào cần phải xuất trình và không xuất trình các chứng từ liên quan để dễ cho việc quản lý hải quan.
Đồng tình với việc sẽ giảm một số chứng từ trong bộ hồ sơ hải quan, đại diện Cục Hải quan Hà Nội cho rằng, không nên loại bỏ hợp đồng mua bán ra khỏi bộ hồ sơ hải quan, trong những trường hợp cần thiết vẫn phải xuất trình hợp đồng, như trường hợp mua bán 3 bên.
Được biết, không chỉ hai đơn vị trên, một số Hải quan địa phương khác cũng e ngại việc giảm thiểu các chứng từ trong bộ hồ sơ hải quan sẽ ảnh hưởng tới công tác quản lý Hải quan. Bên cạnh đó, một số ý kiến cũng cho rằng, hiện nay cũng chưa quy định việc lưu giữ và bảo quản hồ sơ này cũng như không phân biệt hồ sơ điện tử và hồ sơ giấy… gây khó khăn cho cơ quan Hải quan và cả DN trong việc lưu giữ.
Trước ý kiến Hải quan địa phương, ông Âu Anh Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về Hải quan phân tích, việc bỏ hợp đồng mua bán trong bộ hồ sơ hải quan đối với hàng hóa NK là bởi các thông tin cơ bản liên quan đến khai hải quan trên hợp đồng đều đã có trên hóa đơn thương mại, vận đơn nộp cho cơ quan Hải quan (như: tên hàng, đơn giá, trị giá, điều kiện giao hàng, phương thức thanh toán…). Do vậy, không yêu cầu DN phải nộp chứng từ này. Trong trường hợp tham vấn giá, người khai hải quan phải xuất trình các chứng từ để chứng minh mức giá khai báo với cơ quan Hải quan.
Bên cạnh đó, theo quy định tại Nghị định 187/2012/NĐ-CP thì hợp đồng XK có thể ký trước hoặc ký sau hợp đồng NK. Tuy nhiên, thực tế hợp đồng NK mặc dù đã được cơ quan Hải quan xác nhận, nhưng DN vẫn có thể hủy và ký hợp đồng với các đối tác khác, trong khi hiện nay vẫn chưa có chế tài xử lý đối với trường hợp này. Vì vậy, nên bỏ quy định này.
DN kiến nghị bỏ quy định nộp hợp đồng thương mại
Tại buổi họp nghe phản hồi của DN về nội dung dự thảo một số thông tư hướng dẫn Luật Hải quan, nội dung này lại được nhắc tới lần nữa. Đa số ý kiến của DN cho rằng, cần phải loại bỏ quy định nộp hợp đồng thương mại ra khỏi bộ hồ sơ hải quan hàng NK.
Theo đại diện Công ty Panasonic, các công ty thông thường có đối tác làm ăn lâu dài nên hợp đồng đã được lập sẵn và gửi qua mail, chứ không có ký kết… Vì vậy việc quy định phải có hợp đồng thương mại trong bộ hồ sơ hải quan sẽ làm khó cho DN.
Bên cạnh đó, đại diện này cũng cho biết thêm, hiện không chỉ có hợp đồng thương mại, hiện hóa đơn mua bán cũng không có chữ ký và con dấu của đối tác.
Có cùng ý kiến trên, đại diện Hiệp hội doanh nghiệp điện tử Việt Nan cho biết: Hợp đồng ban đầu để hai bên thương thảo thì rất dày và kỹ càng. Tuy nhiên, để đối tác ký một cái gì đó thì rất khó khăn. Thực tế hợp đồng thương mại là cái không thực sự cần thiết cho việc giao dịch của DN mà hiện nay chỉ để nhằm phục vụ nộp trong bộ hồ sơ hải quan. Vì vậy, nếu có thể, Tổng cục Hải quan nên bỏ chứng từ này trong bộ hồ sơ hải quan, trong trường hợp cần kiểm tra, DN sẽ cung cấp sau.
Theo dại diện của Công ty kiểm toán Deloitte: Định hướng rõ ràng về thủ tục hải quan, bộ hồ sơ hải quan không cần thiết hợp đồng, các hợp đồng mang tính chất đối phó, DN tự làm, tự chế. Còn các trường hợp khác thì tùy theo yêu cầu và từng trường hợp sẽ quy định cụ thể.
Lắng nghe và tiếp thu ý kiến của DN, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết, theo quan điểm khi xây dựng Thông tư, Bộ Tài chính muốn xây dựng trên tinh thần cải cách thủ tục hành chính, theo đó, tại bộ hồ sơ hải quan chỉ cần có tờ khai hải quan, và tùy từng mặt hàng theo pháp luật liên quan sẽ có những giấy phép liên quan. Cụ thể, sẽ quy định rõ trường hợp nào phải xuất trình giấy phép, CO và hóa đơn…
Thứ trưởng nhấn mạnh, để tạo thuận lợi hơn nữa cho DN cũng như cải cách thủ tục hành chính tối đa, Bộ Tài chính sẽ quy định theo hướng trong bộ hồ sơ hải quan khi làm thủ tục hải quan không cần xuất trình hợp đồng, chỉ phải xuất trình khi cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra sau thông quan tại DN.
