Cuộc đua đầu tư mở rộng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất: “Ông lớn” nào sẽ cán đích?

Cần khoảng 19.300 tỷ đồng để mở rộng Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất

Sân bay Tân Sơn Nhất hiện đã quá tải và tắc nghẽn nghiêm trọng. Trong bối cảnh Sân bay quốc tế Long Thành chưa thể xây dựng và đưa vào khai thác trong dăm ba năm tới thì việc mở rộng Tân Sơn Nhất là cần kíp. Dù điều chỉnh quy hoạch Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất mới đang được cơ quan chức năng xem xét, nhưng đã có đến 4 “ông lớn” “đặt gạch” xin được đầu tư dự án nhà ga hành khách mới tại đây.

Tân Sơn Nhất sẽ đạt 60 triệu hành khách/năm

Cục Hàng không Việt Nam đánh giá, thực tế cho thấy khai thác tại Cảng hàng không (CHK) quốc tế Tân Sơn Nhất đã vượt quá khả năng đáp ứng của các công trình hiện có. Ngoài ra, do hạn chế của đường lăn, vệt lăn từ sân đỗ ra đường cất hạ cánh nên năng lực điều hành bay bị ảnh hưởng, thường xuyên tắc nghẽn trên bầu trời vào giờ cao điểm kéo theo việc chậm, hủy chuyến bay. Điều này gây thiệt hại kinh tế cho các hãng hàng không, giảm chất lượng phục vụ hành khách và tiềm ẩn nguy cơ uy hiếp an toàn hàng không.

Trong khi đó, trong các năm tới, nhu cầu tăng trưởng của Tân Sơn Nhất vẫn đạt trung bình từ 15%/năm trở lên. Điều này có nghĩa là tới năm 2025, khi CHK quốc tế Long Thành đi vào khai thác, nhu cầu khai thác ở Tân Sơn Nhất sẽ ở mức khoảng 60 triệu hành khách.

Theo Tờ trình của Cục Hàng không Việt Nam, CHK quốc tế Tân Sơn Nhất sẽ được quy hoạch đáp ứng sản lượng hành khách 43-45 triệu khách/năm, với 80-85 vị trí đỗ, đáp ứng khai thác các loại máy bay từ dòng cũ như ATR72 đến các dòng máy bay hiện đại như A350. Đối với khu hàng không dân dụng, sẽ sử dụng hệ thống nhà ga hành khách hiện hữu với công suất khoảng 28 triệu khách/năm và quy hoạch bổ sung nhà ga hành khách T4 với công suất thiết kế 15 triệu khách/năm.

Dự kiến, tổng mức đầu tư để thực hiện quy hoạch khoảng hơn 19.300 tỷ đồng, được huy động từ nhiều nguồn khác nhau như vốn Nhà nước, vốn doanh nghiệp và vốn vay… Cục Hàng không Việt Nam cũng kiến nghị giao Tổng Công ty CHK Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư và tự ứng vốn, thu xếp vốn đầu tư đối với hệ thống đường cất, hạ cánh và đường lăn. Vốn sẽ được hoàn từ vốn nhà nước (giữ lại nguồn thu từ phương án cho thuê kết cấu hạ tầng khu bay và tiền cổ tức của Nhà nước tại ACV mà Bộ GTVT làm đại diện).

Do tính cần thiết của việc hoàn thiện cơ sở vật chất kỹ thuật, đáp ứng nhu cầu vận chuyển gia tăng tại Tân Sơn Nhất, Cục Hàng không Việt Nam đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép ACV được ứng vốn để đầu tư ngay dự án cải tạo đường cất, hạ cánh cùng hệ thống đường lăn.

Lưu ý con số thống kê sát thực tế

Tổng Giám đốc ACV Lê Mạnh Hùng cho biết, doanh nghiệp này vừa đề xuất triển khai 4 dự án tại khu bay gồm dự án mở rộng sân đỗ máy bay khu 21ha đất quân sự bàn giao tại CHK quốc tế Tân Sơn Nhất; Dự án mở rộng sân đỗ máy bay phía Bắc đường lăn song song, đáp ứng khai thác 8 vị trí đỗ tàu bay; Dự án cải tạo, nâng cấp sân, đường tại khu bay. Nếu được chấp thuận, dự án sân đỗ máy bay 21ha sẽ được khởi công ngay tháng 9-2017 và hoàn thành trong tháng 6-2018.

Đồng tình với quan điểm cần thiết phải mở rộng Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, nhưng Bộ Tài chính cũng lưu ý Bộ GTVT quy hoạch chi tiết CHK Tân Sơn Nhất giai đoạn 2020 và định hướng đến năm 2030 được Bộ GTVT phê duyệt vào tháng 9-2015 mới thực hiện được hơn 1 năm. Vì vậy, đề nghị Bộ GTVT cần lưu ý nâng cao chất lượng công tác thống kê, dự báo, lập quy hoạch đảm bảo khoa học, thực tiễn phù hợp với xu thế phát triển, tránh việc phải điều chỉnh quy hoạch chi tiết nhiều lần, gây lãng phí trong quá trình quản lý, tổ chức triển khai thực hiện quy hoạch.

Ngoài ra, với tổng kinh phí đầu tư mở rộng Tân Sơn Nhất lên tới 19.300 tỷ đồng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải đề nghị Bộ GTVT bổ sung chi tiết nguồn vốn đầu tư dự kiến đối với phương án chọn bao gồm dự kiến nhu cầu vốn của các hạng mục thuộc đầu tư ngân sách Nhà nước và phần vốn có thể huy động từ các nguồn vốn khác, làm căn cứ để tổ chức huy động, bố trí vốn.

Liên quan đến phương thức đầu tư dự án này, Bộ Tài chính và Bộ KH-ĐT đều đồng quan điểm cho rằng, trong bối cảnh ngân sách Nhà nước khó khăn thì việc huy động nguồn vốn xã hội hóa tham gia một số hạng mục như nhà ga hành khách, bãi đỗ xe… là hoàn toàn phù hợp và cần thiết. Còn với những hạng mục không có khả năng xã hội hóa hoặc tính chất đặc thù như đường lăn, vị trí đỗ máy bay, khu vực quân sự thì do Bộ GTVT phối hợp với Bộ Quốc phòng thực hiện.

Chạy đua xin đầu tư và ai sẽ về đích?

Dù quy hoạch mở rộng Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đến nay vẫn đang được các bộ, ngành đóng góp ý kiến thì đã có đến 4 “ông lớn” xếp hàng xin đầu tư nhà ga hành khách T4 mới. Điều này cũng dễ lý giải bởi Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất hiện là sân bay đông đúc vào bậc nhất trong số 21 cảng hàng không, sân bay trên cả nước và là một trong hai sân bay đang mang lại lợi nhuận “khủng”, gánh lỗ các sân bay khác cho ACV.

Cái tên đầu tiên phải kể đến trong danh sách những đại gia xin được đầu tư vào nhà ga hành khách T4 tại Tân Sơn Nhất là Công ty TNHH Xuất nhập khẩu liên Thái Bình Dương (IPP) của ông Johnathan Hạnh Nguyễn. Đây không phải lần đầu tiên ông Hạnh Nguyễn tham gia đầu tư trong lĩnh vực hàng không.

Thực tế, IPP chính là cổ đông lớn nhất của Công ty Cổ phần Nhà ga quốc tế Cam Ranh (CRTC, thành lập tháng 2-2016). IPP cũng chính là cổ đông lớn, nhà đầu tư chiến lược của Công ty Cổ phần Dịch vụ hàng không Sân bay Tân Sơn Nhất (SASCO). Theo đó, IPP đề xuất được cùng ACV thực hiện đầu tư nhà ga hành khách T4 theo đúng quy hoạch và chủ trương được duyệt đồng thời cam kết hoàn thành sau 18 tháng kể từ ngày khởi công dự án.

Tiếp theo là Liên danh Công ty Cổ phần Đầu tư khai thác Nhà ga quốc tế Đà Nẵng (AHT) và Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng Thăng Long TJC (AHT-TJC). AHT hiện đang là chủ đầu tư dự án Nhà ga quốc tế Đà Nẵng – dự án xã hội hóa đầu tiên trong lĩnh vực hạ tầng hàng không.

Liên danh hai nhà đầu tư này đề xuất được kết hợp với ACV để thành lập công ty dự án, đầu tư nhà ga hành khách T4 tại Tân Sơn Nhất. Đại diện liên danh này cũng cho biết, nếu được chấp thuận, liên danh sẽ thành lập công ty dự án ngay trong tháng 6-2017, nộp đủ vốn đầu tư theo quy định, hoàn thành ký kết hợp đồng tín dụng cho dự án trước khi khởi công; Hoàn thành dự án trong tháng 12-2018 và chạy thử 1 tháng trước khi chính thức vận hành dự án trước Tết Âm lịch 2019.

Hai cái tên rất quen thuộc khác cũng đang bày tỏ tham vọng được đầu tư vào nhà ga hành khách T4 là Vietnam Airlines và Vietjet Air. Trong khi Tổng Giám đốc Vietnam Airlines Dương Trí Thành đề nghị được tham gia đầu tư vào dự án nhà ga hành khách T4 “để bảo đảm hoạt động sản xuất kinh doanh, hoàn thiện đồng bộ dây chuyền khai thác, vận chuyển hàng không” thì Chủ tịch HĐQT Vietjet Air Nguyễn Thanh Hà cũng bày tỏ mong muốn được “Bộ GTVT xem xét chấp thuận tham gia cùng ACV thực hiện đầu tư nhà ga hành khách T4”. Đại diện Vietjet Air cũng cam kết sẽ tập trung nguồn lực, phối hợp với ACV hoàn thành dự án này trong 18 tháng.

Đối với lời ngỏ xin đầu tư nhà ga hành khách T4 mới của các đại gia, Vụ trưởng Vụ Đối tác công- tư, Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy thông tin, hiện quy hoạch điều chỉnh CHK quốc tế Tân Sơn Nhất vẫn chưa được duyệt. Bộ GTVT đang giao Cục Hàng không Việt Nam nghiên cứu, đề xuất dự án cũng như phương án lựa chọn nhà đầu tư sao cho đúng và trúng, đảm bảo khách quan, minh bạch và hiệu quả.

Theo thống kê của Cục Hàng không, năm 2016, lượng hành khách qua CHK quốc tế Tân Sơn Nhất đã đạt 32,5 triệu khách, vượt khá xa năng lực hiện có của nhà ga này là 28 triệu khách. Trong các năm tới, nhu cầu tăng trưởng của Tân Sơn Nhất vẫn đạt trung bình từ 15%/năm trở lên. Điều này cũng có nghĩa, nhà ga hành khách T4 ngay khi hoàn thành và đi vào khai thác sẽ không lo thiếu khách.

Dự kiến kinh phí đầu tư nhà ga hành khách T4 mới khoảng 4.000 tỷ đồng, với công suất 15 triệu khách/năm, cùng với dịch vụ phi hàng không thì việc hoàn vốn là bài toán không khó để tính ra. Cũng bởi vậy mà các “ông lớn” mới xếp hàng xin đầu tư với những cam kết chạy đua hoàn thiện dự án về mặt thời gian sớm nhất có thể.